In bepaalde gevallen heeft u recht op een vergoeding (dwangsom) als de overheid (bijvoorbeeld een gemeente of provincie) te laat een besluit neemt op uw aanvraag of bezwaarschrift. Artikel 4:17 lid 3 van de Algemene wet bestuursrecht stelt namelijk dat een dwangsom verschuldigd is vanaf twee weken na de dag waarop de termijn voor het geven van de beschikking is verstreken en het bestuursorgaan van de aanvrager een schriftelijke ingebrekestelling heeft ontvangen. Hierdoor kunt u trage besluitvorming van het bestuursorgaan tegengaan. Om voor de vergoeding in aanmerking te komen, moet u de overheid echter wel eerst in gebreke stellen. Daarmee laat u de overheid weten dat zij niet voldoet aan haar verplichtingen.
Beslistermijnen
Voor aanvragen geldt een ‘wettelijke’ of ‘redelijke’ termijn. Indien de beslistermijn niet in de wet staat, geldt een redelijke termijn. Wat redelijk is, hangt af van de soort beslissing. Hierbij speelt onder meer de complexiteit van de zaak een rol. Een redelijke termijn kan variëren van enkele weken tot enkele maanden. De overheid moet in ieder geval binnen acht (8) weken een besluit nemen of een nieuwe beslistermijn bekendmaken.
Voor bezwaarschriften geldt een wettelijke termijn. In de meeste gevallen is deze termijn zes (6) weken en bij inschakeling van een bezwaarschriftenadviescommissie twaalf (12) weken. De beslistermijn kan in de meeste gevallen voor maximaal zes (6) weken worden verlengd.
Aan welke eisen moet een ingebrekestelling voldoen?
Is de beslistermijn verstreken en heeft de overheid geen besluit genomen op uw aanvraag of bezwaarschrift dan dient het bestuursorgaan in gebreke gesteld te worden. Anders heeft u geen recht op de vergoeding. Om bijvoorbeeld het college van burgemeester en wethouders van een gemeente in gebreke te stellen, dient u een brief (schriftelijke mededeling) op te stellen waarin u het college aanmaant om een besluit te nemen op uw aanvraag of bezwaarschrift, waarbij u tevens een redelijke termijn van twee weken geeft om alsnog te beslissen. Als de gemeente dan niet binnen die termijn een beslissing op uw aanvraag of bezwaarschrift neemt, is de gemeente in verzuim en dient in beginsel een vergoeding betaald te worden. Een juiste ingebrekestelling opstellen is echter nog niet zo eenvoudig.
In een opmerkelijke uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (hoger beroepsrechter in het bestuursrecht) van 5 december 2012 is de burger geen helpende hand toegestoken. Er zou in dat geval geen gebruik zijn gemaakt van een juiste ingebrekestelling. De zaak gaat over een verzoek van een man aan een gemeente om toezending van documenten. De gevraagde informatie en het besluit daaromtrent bleef uit, waarop de man begrijpelijkerwijs de gemeente meerdere keren daarop attendeerde en verzocht de stukken zo spoedig mogelijk toe te sturen. Door deze rappels probeerde de man de gemeente in gebreke te stellen. De Afdeling oordeelde in dit specifieke geval dat de brieven van de man niet als zodanig konden worden gekwalificeerd. Er zou slechts sprake zijn geweest van een herinnering aan het verzoek om informatie en de wens spoedig een besluit op dat verzoek te ontvangen. Uit de brieven van de man viel niet af te leiden dat hij de gemeente wilde manen om binnen een bepaalde termijn alsnog een besluit op het verzoek te nemen of dat aanspraak op een dwangsom zou worden gemaakt, indien dat besluit niet binnen een redelijke termijn zou worden genomen. En dat is toch wel wrang want nu de gemeente voor het niet tijdig nemen van het gevraagde besluit niet rechtsgeldig in gebreke was gesteld, verbeurde de gemeente geen dwangsom.
Deze uitspraak is opmerkelijk omdat in de literatuur en rechtspraktijk aan de ingebrekestelling weinig bijzondere eisen worden gesteld. Indien voor het bestuursorgaan valt af te leiden dat het te laat een beslissing op aanvraag heeft genomen, wordt een schriftelijk stuk al snel als ingebrekestelling aangemerkt. Het is dan ook te hopen dat genoemde uitspraak van de Afdeling gezien moet worden als een incident en geen navolging krijgt.
Indien u het bestuursorgaan wilt manen tot een spoedige besluitvorming kunt u, om problemen te voorkomen, contact met ons opnemen. Wij helpen u graag met het opstellen van een juiste ingebrekestelling.
Zie eventueel ook de website van de rijksoverheid: http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/formulieren/2008/11/11/formulier-ingebrekestelling.html waar een standaard ingebrekestelling kan worden gedownload.