Ontwikkelingen schadeafhandeling in Groningen
Bij brief van 8 juli 2019 heeft Minister Wiebes de Tweede Kamer geïnformeerd over de wettelijke regeling voor de schadeafhandeling en de versterkingsaanpak in Groningen. Er is een wetsvoorstel ingediend bij de Kamer dat invulling geeft aan de afhandeling van schade als gevolg van gaswinning. Het wetsvoorstel, de Tijdelijke wet Groningen (Kamerstukken II 2018/19, 35 240, nr. 2), regelt de afhandeling van alle vormen van schade als gevolg van bodembeweging door de aanleg of exploitatie van een mijnbouwwerk ten behoeve van gaswinning uit het Groningenveld of gasopslag bij Norg.
Het wetsvoorstel richt een onafhankelijk zelfstandig bestuursorgaan op, het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG). Met het IMG wordt de schadeafhandeling publiekrechtelijk van aard. Dat betekent dat in beginsel niet de NAM maar de Staat aangesproken moet worden om de vergoeding van de schade af te handelen. Op grond van de consultatieversie van het wetsvoorstel (Wet Instituut Mijnbouwschade Groningen) was uitsluitend het IMG bevoegd om aanvragen om vergoeding van schade af te handelen waardoor de NAM niet langer aangesproken zou kunnen worden. Dat zou tot gevolg hebben dat de civiele rechter bij een vordering tot vergoeding van schade zich niet-ontvankelijk zou moeten verklaren wanneer een aanvraag kon worden gedaan bij het IMG of tegen een besluit van het IMG rechtsbescherming openstond bij de bestuursrechter. Meerdere partijen waaronder de Afdeling advisering van de Raad van State hebben deze ‘beperking’ onwenselijk geacht. In het wetsvoorstel is nu de mogelijkheid om schade te verhalen via het IMG vormgegeven als een keuze voor de gedupeerde. Dit heeft tot gevolg dat de gedupeerde kan kiezen om zijn schade langs de civielrechtelijke route te verhalen (met als partij NAM) of via het IMG (de Staat). De gedupeerde dient wel een keuze te maken want het is niet mogelijk dat verschillende procedures tegelijkertijd of na elkaar worden gevoerd.
Op grond van het wetsvoorstel Tijdelijke wet Groningen komen verschillende soorten schades voor vergoeding in aanmerking. Het begrip ‘schade’ wordt in het wetsvoorstel gedefinieerd als schade die is ontstaan door beweging van de bodem als gevolg van de aanleg of exploitatie van een mijnbouwwerk ten behoeve van het winnen van gas uit het Groningenveld of als gevolg van de gasopslag Norg. Uit de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel (Kamerstukken II 2018/19, 35 240, nr. 3) volgt dat bijvoorbeeld ook schade als gevolg van waardedaling en immateriële schade voor vergoeding in aanmerking kan komen.
Dat is interessant want op het gebied van waardedaling heeft de Hoge Raad recent geoordeeld in antwoord op een prejudiciële vraag dat het begroten van schade die bestaat in waardevermindering van een woning op dit moment in het algemeen nog niet mogelijk is (Hoge Raad 19 juli 2019, ECLI:NL:2019:1278). In antwoord op de prejudiciële vraag omtrent waardedaling overweegt de Hoge Raad dat de omvang van de verplichting van de exploitant om schade te vergoeden die bestaat in waardevermindering van een woning die het gevolg is van het risico van toekomstige bodembeweging boven het Groningenveld zoals potentiële kopers dat zien en die zich nog niet heeft gemanifesteerd bij verkoop van de woning, nog niet kan worden begroot. De omvang van de schade kan pas begroot worden op het moment dat sprake is van een geofysisch voldoende stabiele toestand. Wanneer sprake is van een geofysisch voldoende toestand is thans niet in te schatten en is waarschijnlijk afhankelijk van de mate en kracht van aardbevingen die zich in de toekomst nog zullen voordoen. De beslissing van de Hoge Raad wijkt daarmee af van het eerdere oordeel van het Hof Arnhem-Leeuwarden van 13 januari 2018. De prejudiciële beslissing zal gevolgen hebben voor de (gerechtelijke) procedure met betrekking tot waardevermindering van woningen, voor zover deze waardevermindering is ontstaan door het risico van toekomstige bodembeweging boven het Groningenveld. De beslissing ziet dus niet op waardedaling als gevolg van (eerdere) fysieke schade aan een woning.
Wilt u meer weten over de afhandeling van aardbevingsschade in Groningen of heeft u een andere vraag op dit gebied? Neem dan contact op met Margot Gozoglu, Simone Pipping of Hans Koenders.