RECHTER VEROORDEELT OOK ENEXIS TOT AANBIEDEN VAN AANSLUITING OP HET NET EN TRANSPORTCAPACITEIT
Energiepark Pottendijk ontwikkelt een windpark en twee zonne-akkers in de gemeente Emmen. Het is de bedoeling om het windpark en de zonne-akkers via een particulier elektriciteitsnet, waarvan Pottendijk eigenaar wordt, te verbinden met het openbare elektriciteitsnet van netbeheerder Enexis. Om de door haar opgewekte elektriciteit te kunnen invoeden op het openbare net heeft Pottendijk een aansluiting nodig op het elektriciteitsnet van Enexis van 60 MVA en een transportcapaciteit van 60 MW.
Begin 2018 heeft Pottendijk contact opgenomen met Enexis in verband met het realiseren van een aansluiting. Enexis heeft vervolgens een prijsindicatie gestuurd voor een aansluiting en transportcapaciteit voor de zonne-akkers van maximaal 36 MVA waarbij werd aangegeven dat de indicatieve realisatietermijn 78 weken bedroeg. De prijsindicatie heeft niet geresulteerd in een offertaanvraag door Pottendijk. Op 16 augustus 2018 heeft er overleg plaatsgevonden tussen partijen waarin Enexis aangaf dat er “drie logisch mogelijke aansluitpunten op het net van Enexis zijn”, namelijk drie onderstations die zijn aangesloten op de hoogspanningslijn van TenneT. Volgens Enexis was er een beschikbaar transportvermogen van 65 tot 70 MW op de hoogspanningslijn. Enexis heeft echter aangegeven alleen transportcapaciteit te zullen reserveren “nadat een offerte voor een aansluiting ten behoeve van de opwek van duurzame elektriciteit is aangevraagd, door Enexis is uitgebracht en deze vervolgens door de aanvrager is geaccepteerd”.
Begin september 2018 heeft Pottendijk Enexis gevraagd om een richtprijs dan wel een vrijblijvende offerte voor de kosten van een energieaansluiting met een capaciteit van 70 MW. Enexis heeft hierop laten weten “dat de gevraagde transportcapaciteit niet meer beschikbaar was”. Enexis heeft aangeboden om een offerte uit te brengen voor een aansluiting zonder transportcapaciteit. Op dit aanbod is Pottendijk niet ingegaan. Pottendijk heeft Enexis vervolgens nog meerdere malen tevergeefs verzocht om een aanbod te doen voor zowel een aansluiting van 60 MVA als transportcapaciteit van 60 MW. Uiteindelijk is Pottendijk een kort geding procedure begonnen, waarin zij – kort – vordert dat Enexis binnen één week een aanbod doet voor een aansluiting en voor transportcapaciteit, zoals verzocht.
Aansluitplicht
Op grond van artikel 23, eerste lid, Elektriciteitswet is de netbeheerder verplicht degene die daarom verzoekt te voorzien van een aansluiting op het door hem beheerde net tegen een tarief en tegen andere voorwaarden in overeenstemming met de Elektriciteitswet.
Tussen partijen is niet in geschil dat deze aansluitplicht een absolute verplichting is. Partijen verschillen echter wel van mening of aan de aansluitplicht is voldaan. Volgens de Voorzieningenrechter is de aansluitplicht onvoorwaardelijk. “Door in het onderhavige geval een aansluiting op het elektriciteitsnetwerk aan te bieden en daar in feite de voorwaarde aan te verbinden dat Pottendijk geen gebruik maakt van transportcapaciteit op dat netwerk voldoet Enexis niet aan haar wettelijke aansluitplicht.”
De Voorzieningenrechter heeft Enexis dan ook veroordeeld om binnen één week aan Pottendijk een aanbod te doen voor een aansluiting van 60 MVA, waarin geen contractuele transportbeperkingen mogen worden opgenomen en tevens heeft de Voorzieningenrechter bepaald dat de aansluiting uiterlijk 12 maanden na aanvaarding van het aanbod zal zijn gerealiseerd.
Transportplicht
Met enkel een aansluiting is de aangeslotene echter nog niet verzekerd van transport van elektriciteit. Zoals in een eerder nieuwsbericht vermeld (zie de verwijzing onderaan dit nieuwsbericht), is de netbeheerder op grond van artikel 24, eerste lid, Elektriciteitswet verplicht aan degene die daarom verzoekt een aanbod te doen om met gebruikmaking van het door hem beheerde net ten behoeve van de verzoeker transport van elektriciteit uit te voeren tegen een tarief en tegen andere voorwaarden die in overeenstemming zijn met de Elektriciteitswet. Deze verplichting geldt echter niet “voor zover de netbeheerder voor het gevraagde transport redelijkerwijs geen capaciteit ter beschikking heeft”. Een weigering door de netbeheerder om transport uit te voeren, dient met redenen te zijn omkleed. “De netbeheerder verschaft degene aan wie transport is geweigerd desgevraagd en ten hoogste tegen kostprijs de relevante gegevens over de maatregelen die nodig zijn om het net te versterken.”[1]
De Voorzieningenrechter is van oordeel dat Enexis het aanbod niet op basis van het zogenaamde principe ‘first come, first served’ had mogen weigeren. In het vonnis wordt onder 4.7. vermeld: “De overweging dat er veel partijen zijn aan wie Enexis aansluiting en transport op het elektriciteitsnetwerk heeft toegezegd of met wie zij reeds heeft gecontracteerd terwijl de transportcapaciteit beperkt is (zogenaamde ‘contractuele congestie’) levert – met het oog op het discriminatieverbod – geen weigeringsgrond als bedoeld in artikel 24 lid 2 E’98 op (…)”. Enexis had het verzoek tot aanbod van transport pas mogen weigeren als alle maatregelen die zij had kunnen nemen om toch aan de transportvraag te voldoen waren uitgeput. Zij had moeten onderzoeken of transportschaarste werd veroorzaakt door contractueel vergeven transportrechten die wellicht niet allemaal verbruikt werden. Op die manier had Enexis kunnen bepalen of er nog marge was voor het uitgeven van transportrechten. Dat Enexis dit heeft onderzocht heeft zij onvoldoende aannemelijk gemaakt. De Voorzieningenrechter is van oordeel dat Enexis het vermoeden dat het gebrek aan transportcapaciteit te wijten is aan contractuele congestie niet kunnen wegnemen.
Onder 4.9. overweegt de Voorzieningenrechter als volgt:
“Wanneer alle partijen die transportcapaciteit hebben gecontracteerd meer transportcapaciteit willen gebruiken dan feitelijk beschikbaar is, is van contractuele congestie geen sprake meer en wordt de fysieke grens van het elektriciteitsnetwerk bereikt. Fysieke congestie zou een weigering van de netbeheerder om het in artikel 24 lid 1 E’98 bedoelde aanbod tot transport te doen kunnen rechtvaardigen. Maar alvorens tot deze weigering op grond van fysieke congestie te komen dient de netbeheerder congestiemanagement toe te passen (CBB 17 mei 2013, ECLI:NL:CBB:2013:CA1172).”
Enexis heeft aangegeven dat zij opdracht heeft gegeven tot het doen van onderzoek naar de mogelijkheden van congestiemanagement, maar dat dit onderzoek nog loopt. Volgens de Voorzieningenrechter is dan ook niet gesteld of gebleken dat Enexis de in de Netcode elektriciteit (Nce) omschreven procedure betreffende congestiemanagement heeft doorlopen.[2]
Volgens de Voorzieningenrechter heeft Enexis dan ook onvoldoende aannemelijk gemaakt dat zij redelijkerwijs geen capaciteit ter beschikking heeft. Een belangenafweging leidt niet tot een ander oordeel. Enexis is veroordeeld om binnen één week een aanbod te doen zonder contractuele transportbeperkingen voor 60 MW transportcapaciteit op de betreffende aansluiting. Pottendijk heeft echter niet zonder meer aanspraak op het transport van het volledige door haar te contracteren transportvermogen. “Voor zover Pottendijk vordert dat Enexis in het aanbod voor transport moet opnemen dat Pottendijk uiterlijk op een bepaalde datum daadwerkelijk over de transportcapaciteit kan beschikken wordt deze vordering afgewezen.” “Immers, in het geval van transportschaarste dient Enexis met inachtneming van hetgeen in de Nce is bepaald omtrent congestiemanagement het risico van de schaarste te verdelen over alle aangeslotenen.”
Klik op onderstaande link voor het betreffende vonnis van de Voorzieningenrechter van de Rechtbank Oost-Brabant d.d. 12 september 2019 (ECLI:NL:RBOBR:2019:5255):
http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RBOBR:2019:5255
Meerdere netbeheerders kampen op dit moment met capaciteitsproblemen op hun netten. Er wordt thans veel onderzoek gedaan naar mogelijke oplossingen. Het is ook niet de eerste keer dat de rechter ondanks dat de netbeheerder aangeeft geen capaciteit beschikbaar te hebben, de netbeheerder alsnog verplicht tot het aanbieden van transportcapaciteit. Onlangs werd netbeheerder Liander hiertoe veroordeeld in een vonnis van de Voorzieningenrechter van de Rechtbank Gelderland van 16 april 2019. In dat geval was overigens sprake van verbruik en niet van invoeding op het net. Klik op onderstaande link om het nieuwsbericht hierover te lezen:
Wilt u meer weten over een aansluiting op het net of over transportcapaciteit of heeft u een andere vraag op het gebied van energie en recht? Neem dan contact op met Simone Pipping of Hans Koenders.
[1] Artikel 24, tweede lid, Elektriciteitswet.
[2] In ro. 4.10 van het vonnis overweegt de Voorzieningenrechter: “Bovendien is het gelet op rechtsoverweging 4.8 van dit vonnis de vraag of het door Enexis ingestelde onderzoek naar congestiemanagement niet voorbarig is; de netbeheerder moet immers eerst na gaan of er niet (slechts) sprake is van contractuele congestie en of er (nog) een marge is tussen het contractuele gebruik van de transportrechten en het feitelijke gebruik van de transportrechten. Hierboven is overwogen dat niet is gebleken dat Enexis dit gedaan heeft.”